RMA verwerking accu's

Zie bijlage voor de gehele presentatie.

Je hebt vijf verschillende soorten accu's

•Lithium-Ion

•Lithium-Polymeer

•Batterijen

•Lood accu’s

•Gel accu’s

Wat is Lithium-Lon

Lithium is een chemische samenstelling die vaak gebruikt wordt in consumenten elektronika. Tegenwoordig wordt bijna alle elektronica wat met een accu werkt, met een lithium accu geleverd. 

De voordelen van lithium zijn dat er een hoge energiedichtheid kan worden bereikt en een geringe zelfontlading. Tevens hebben lithium batterijen een hoger aantal laadcycli dan een oplaadbare Ni-Mh cel.

Een Ni-Mh cel heeft een spanning van 1.2 volt, terwijl een lithium cel een spanning van heeft van tussen de 3.2 volt en de 3.8 volt.

Een lithium cel met dezelfde afmetingen als een Ni-Mh cel, heeft dus 3x zoveel vermogen.

Soorten Lithium

•Lithium (INR, ICR, IMR, IFR) / 10440 AAA, 14500 AA, 18650, 21700, 26650 C.

•Li-Po ( lithium polymeer)

• LiFePO4 (lithium ferrum)

Gevaar

Lithium-ion batterijen zijn in het algemeen veilig bij normaal gebruik, maar ze kunnen gevaarlijk worden als ze verkeerd behandeld worden. Ze kunnen spontaan ontbranden of zelfs ontploffen, vooral bij overladen, kortsluiting, beschadiging of contact met water. Bij een brand komen er giftige rookgassen vrij, waaronder fluorwaterstof en lithiumdampen. 

Specifieke gevaren:

•Thermal runaway:
 - Dit is een kettingreactie waarbij een cel in brand staat en de hitte andere cellen ontstoken, wat kan leiden tot een batterijbrand met explosiegevaar. 

•Giftige rookgassen:
 - Bij brand komen er giftige stoffen vrij, zoals fluorwaterstof en lithiumdampen, die schadelijk zijn voor de gezondheid. 

•Ontploffing:
 - Bij verkeerd gebruik of beschadiging kan de batterij ontploffen, waardoor er gevaarlijke stukken worden weggeschoten. 

•Lekkage:
 - Als de batterij beschadigd is, kan de elektrolyt lekken, wat gevaarlijk kan zijn. 

•Oververhitting:
 - Een oververhitte batterij kan in brand gaan en giftige gassen vrijmaken. 

•Opgezwollen batterij:
 - Een opgezwollen batterij is een teken dat er iets mis is en kan leiden tot brandgevaar. 

Wat is lithium-polymer (Li-Po)

Lithium-polymeer (LiPo) is een type oplaadbare batterij die gebruik maakt van een polymeer-elektrolyt in plaats van een vloeibare elektrolyt zoals in een lithium-ion batterij. Het is bekend om zijn hoge energiedichtheid, wat betekent dat ze veel energie kunnen opslaan in een relatief klein en licht gewicht

Gevaar

Lithium-polymeerbatterijen (LiPo) zijn potentieel gevaarlijk bij onjuist gebruik, en kunnen onder andere brand, explosie en rook veroorzaken. Overbelasting, mechanische beschadiging en thermische overbelasting zijn de grootste risico's. 

Gevaren:

•Thermal Runaway:
 - De batterij kan in een "thermal runaway" terechtkomen, waarbij een kettingreactie van verwarming en gasvorming kan leiden tot een brand of explosie. 

•Brand en Explosie:
 - LiPo-accu's kunnen vlam vatten of zelfs exploderen bij oververhitting, beschadiging of onjuiste opslag. 

•Rookinhalatie:
 - Bij een brand of explosie kan er rook vrijkomen, die schadelijk kan zijn voor de gezondheid. 

•Zwelling:
 - LiPo-accu's kunnen opzwellen tijdens het opladen of in de loop van de tijd, wat kan leiden tot beschadiging van het apparaat en potentiële veiligheidsrisico’s.

•Gevaarlijke stoffen:
 - Lithium zelf is een reactieve stof en kan bij contact met water, in combinatie met het elektrolyt in de batterij, gevaarlijke gassen produceren

Batterijen

•AAA

•AA

•C

•D

•9 Volt

•Knoopcellen

Gevaar

Eigenlijk zijn alle batterijen even gevaarlijk als je hier niet goed mee om gaat. Als je een lege of defecte batterij afvoert zorg er altijd voor dat je de + en – polen afplakt met een stukje plakband, dit voorkomt namelijk kortsluiting en dus brand.

Loodaccu’s

•Loodaccu’s:
 - Een van de oudste varianten is de loodaccu. Dit type oplaadbare accu komt veel voor en is het meest gebruikte type accu in auto’s. Loodaccu’s hebben veel voordelen. Zo zijn ze vrij simpel qua bouw; ze bestaan slechts uit water, zwavelzuur en lood. Daarnaast zijn ze relatief goedkoop en leveren ze een hoge spanning en hoge elektrische stroom. Binnen de loodaccu’s worden drie groepen onderscheiden: de startaccu, de stationaire (of semi-tractie-)accu en de (vol)tractie-accu. Daarnaast kan er ook onderscheid gemaakt worden tussen natte accu’s en droge accu’s, waarbij de laatste groep weer kan bestaan uit gel-accu’s of AGM-accu’s.

•Startaccu’s:
 - Een startaccu moet een grote hoeveelheid stroom gedurende een korte periode (enkele seconden) kunnen leveren. De accu’s in auto’s zijn dan ook vaak startaccu’s. Startaccu’s mogen niet verder ontladen worden dan 20%. In auto’s wordt hieraan voldaan; na de hoge stroom om de motor te starten, wordt de accu snel weer opgeladen. Startaccu’s bevatten relatief veel en dunne loden platen. Dit type accu is de goedkoopste soort. De capaciteit van een startaccu kan echter hard achteruit gaan door sterk ontladen en weer laden. Dit komt door sulfatering; hierbij ontstaat een harde, niet-geleidende laag op de elektroden.

•Stationaire accu’s:
 - Een stationaire accu (ook wel semi-tractie-accu genoemd) levert een lagere stroom dan een startaccu. Stationaire accu’s worden vaak gebruikt als back-up bij stroomuitval, bijvoorbeeld in ziekenhuizen. Ze kunnen dieper ontladen worden (tot 50%) en zijn beter bestand tegen sulfatering dan startaccu’s.

•(Vol)tractie-accu’s:
 - Tractie-accu’s zijn accu’s die worden toegepast bij werkzaamheden waarbij regelmatig diepe ontladingen optreden en waarbij de accu elke dag wordt herladen. Ze worden o.a. gebruikt in hoogwerkers, landbouwmachines en heftrucks. Tractie-accu’s hebben een langere levensduur dan stationaire accu’s en kunnen dieper ontladen worden (tot 80%), maar ze zijn ook aanmerkelijk duurder.

•Natte accu’s:
- De drie hierboven genoemde accutypes zijn meestal zogenoemde natte accu’s. Deze worden zo genoemd omdat ze bestaan uit water, zwavelzuur en lood. De loodplaten hangen in een bak met verdund zwavelzuur, ook wel elektrolyt genoemd. Een chemische reactie zorgt voor een spanningsverschil tussen de loodplaten en hierdoor ontstaat er stroom. Natte accu’s hebben als voordeel dat ze eenvoudig en relatief goedkoop zijn. Daarnaast leveren ze een hoge elektrische stroom en zijn ze goed te recyclen.

 Er zijn ook nadelen:

 Vanwege het vloeibare zuur kunnen natte accu’s alleen rechtop vervoerd en gemonteerd worden. Ze zijn namelijk niet volledig gesloten waardoor er lekkage kan optreden. Tijdens het laden kan er waterstofgas vrijkomen waardoor de accu na verloop van tijd bijgevuld dient te worden met gedestilleerd water. Wanneer een natte accu lange tijd in ontladen toestand verkeert, kan er sulfatering optreden waardoor de accu minder bruikbaar of onbruikbaar wordt.

•Droge accu’s:
 - Naast de bekende natte accu’s zijn er ook loodaccu’s met een niet-vloeibare inhoud. Deze accu’s kunnen worden aangeduid met de afkortingen VRLA (Valve Regulated Lead Acid) of SLA (Sealed Lead Acid) en worden ook droge accu’s genoemd. Deze accu’s bevatten elektrolyt in de vorm van gel, of het vloeibare elektrolyt wordt volledig opgenomen door speciale glasvezelmatten. Dit type accu’s wordt ook wel onderhoudsvrij genoemd. Ze kunnen in allerlei posities gemonteerd worden, dus vaak ook ondersteboven. VRLA-/SLA-accu’s zijn er in twee varianten: gel-accu’s en AGM-accu’s.

Gevaar

Loodaccu's zijn potentieel gevaarlijk vanwege de aanwezigheid van lood en zwavelzuur, en kunnen bij verkeerd gebruik of opslag leiden tot gezondheidsrisico's, brand en explosies. 

Gezondheidsrisico's:

•Lood:
 - Lood is een zwaar metaal dat giftig is en kan leiden tot verschillende gezondheidsproblemen, waaronder nierbeschadiging, neurologische stoornissen en reproductieproblemen. 

•Zwavelzuur:
 - Zwavelzuur is een bijtende stof die bij contact met de huid en ogen kan leiden tot brandwonden en irritatie. Inademing van zwavelzuurdamp kan ademhalingsproblemen veroorzaken. 

•Gasvorming:
 - Bij het opladen van een loodaccu komen explosieve gassen vrij, wat een gevaar voor brand en explosie kan vormen. 

Andere gevaren:

•Brand- en explosiegevaar:
 - Bij overladen of beschadiging van een loodaccu kunnen brand en explosies optreden. 

•Chemie lekkage:
 - Loodaccu's kunnen lekkage veroorzaken, wat kan leiden tot schade aan de omgeving en vervuiling. 

•Zwaar gewicht:
 - Loodaccu's zijn zwaar en kunnen bij het hanteren of vervangen ervan leiden tot fysieke overbelasting en beknelling

Gel-accu’s

Gel-accu’s

Een gel-accu is een onderhoudsvrije loodaccu, waarbij het aanwezige elektrolyt een gel is in plaats van vloeistof. Deze gel zit in de scheidingsplaten en in de ruimtes om de platen. Ze kunnen in elke positie gebruikt worden, want de gel kan er niet uitlopen. Bij het laden van een gel-accu ontstaat minder gas, en het gas dat ontstaat wordt door het elektrolyt weer opgenomen. Hierdoor hoeft er niet bijgevuld te worden met gedestilleerd water. Gel-accu’s hebben minder last van sulfatering en zelfontlading dan natte accu’s. Ze kunnen ontladen worden tot 20% van de nominale capaciteit. Gel-accu’s zijn wel duurder dan natte accu’s, plus ze kunnen minder stroom leveren (bij gelijke afmetingen). Ook zijn ze gevoelig voor overladen, waardoor blijvende schade optreedt. Gel-accu’s worden o.a. gebruikt in elektrische scooters, beveiligingssystemen en elektrische fietsen. Ze zijn ook geschikt als startaccu’s.

AGM-accu’s

AGM (Absorbed Glass Mat)-accu’s zijn accu’s waarbij het aanwezige elektrolyt vastgehouden wordt door speciale glasvezelmatten. Hierdoor kunnen de accu’s niet lekken en kunnen ze in elke positie gebruikt worden. Meer dan 99% van het gas dat ontstaat bij gebruik, wordt hergebruikt. Hierdoor zijn de accu’s onderhoudsvrij. Ze leveren betere prestaties dan natte loodaccu’s, maar ze leveren een minder hoge stroom dan gel-accu’s. AGM-accu’s zijn bestand tegen hoge en lage temperaturen, hebben weinig zelfontlading en blijven lang bruikbaar. Ze worden daarom o.a. gebruikt in duurdere voertuigen, als opslag voor zonne- en windenergie, in extreem koude gebieden en in elektrische rolstoelen (vanwege de veiligheid). AGM-accu’s worden soms ook loodvliesaccu’s genoemd.

Zowel gel- als AGM-accu’s kunnen worden opgeladen met de meeste acculaders voor loodaccu’s. Een geschikte lader voor kleinere 12V accu’s (motorfietsen, jetski’s, gazonmaaiers, etc.) is de CTEK XS 0.8. Voor grotere voertuigen zoals bussen en vrachtwagens (24V) is de CTEK MXT14 geschikt.

Gevaar

Belangrijkste gevaren van gel-accu’s

•Overladen:
 - Gel-accu’s zijn gevoelig voor overlading. Te veel spanning of verkeerd laden kan leiden tot gasvorming, opwarming of beschadiging van de gel.

•Explosiegevaar:
 - Bij extreme overlading kan er waterstofgas vrijkomen. In een afgesloten ruimte kan dit leiden tot explosiegevaar.

•Thermische runaway:
 - Als de accu te warm wordt, kan dit een kettingreactie veroorzaken die moeilijk te stoppen is — vooral bij zware belasting of foutieve laders.

•Beschadiging door diepontlading:
 - Als een gel-accu te ver ontladen wordt, kan dit onherstelbare schade veroorzaken. Dit verkort de levensduur sterk.

•Vervorming of barsten:
 - Als de gel uitdroogt of oververhit raakt, kan de behuizing vervormen of scheuren, wat de veiligheid vermindert.

Zware metalen:

- Hoewel gel-accu’s gesloten zijn, bevatten ze nog steeds lood – wat milieuschade en gezondheidsrisico’s oplevert bij onjuiste verwerking of recycling.

Retouren beoordelen

•Hoe beoordelen we nou een retour?
 - Wees altijd zorgvuldig, bekijk de accu op eventuele schade. Nooit zomaar een accu neergooien en al helemaal geen accu’s op elkaar neer laten vallen. Zit er toch een beschadiging op of is een Lithium-Polymeer accu opgezwollen, plaats de accu meteen in de daarvoor bestemde accu-kist. We werken tenslotte met defecte producten en je weet nooit wat er mee kan gebeuren. Het is zeer belangrijk om hier verantwoordelijk en voorzichtig mee om te gaan. Een ongeluk is zo gebeurd.

•Hoe verpakken we retouren?
 - Mocht de accu weer de voorraad in gaan, zorg dan dat er altijd een bubbeltjesfolie om de accu heen zit om de accu goed te beschermen. Zorg er ook voor dat de accu in een stevig doosje zit en dat de accu niet tijdens transport kan verschuiven.

•Hoe slaan we retouren op?
 - Defecte accu’s moeten in de daarvoor bestemde accu-kisten, NOOIT lithium-ion en lithium-polymeer accu’s bij elkaar bewaren. Lithium-Polymeer accu’s zijn namelijk makkelijk te scheuren wat brand kan veroorzaken. Zorg er altijd voor dat je in de kisten eerst een laagje vermiculiet verspreidt en daarna een klein laagje accu’s voorzichtig neerlegt, zodra je een laag bedekt hebt zorg je ervoor dat je er eerst vermiculiet korrels (brandvertragende korrels) over de defecte accu’s strooit voordat je de kisten verder vult.

•Ook werken we met lood accu’s en gel-accu’s waar zwavelzuur in zit. Wees hier altijd voorzichtig mee. Mocht je een accu hebben die lekt, raak dit nooit met je blote handen aan. Gebruik hiervoor Latex handschoenen. Mocht dit toch per ongeluk gebeuren, spoel de getroffen huid onmiddellijk met veel water gedurende minimaal 15 minuten. Zwavelzuur kan bij huidcontact ernstige brandwonden veroorzaken. Spoelen met water is cruciaal om de schade te minimaliseren. Gebruik zeep als je de huid ermee kunt reinigen. Vermijd wrijven of schrobben.
 Verplaats een lood accu altijd rechtop, een loodaccu is nooit helemaal afgesloten en kan dus gaan lekken als je dit niet rechtop verplaatst.

•Wees met lood accu’s en gel-accu’s altijd voorzichtig, raak je de accu polen tegelijk aan met metaal zal dit zorgen voor kortsluiting en dit kan voor (ernstige)letsel zorgen. Je lichaam begeleidt al gauw een paar honderd graden.

•Meerdere F-500 Lithium-ion-accu brandblussers.

•Verantwoordelijkheid, het is geen speelgoed. Juist omdat het gaat om defecten accu’s moeten we hier extra voorzichtig mee om gaan.

•Latex handschoenen om (lekkende) lood accu’s te vervoeren.